|
Kurum Tarafindan hazirlanmis TÜRKCE SÖZLÜK`DE.
Halacca: Özel isim (hala`cca) iran`in güneyinde toplu olarak yasayan Türk soyundan Bir toplulugun konusdugu dil, diye yer almakta.
Demek`ki iranin güneyinde yasayan ve Halac`ca konusan bir Türk toplulugu var idi.
Bu toplulugun adi`da Sariyahsi`ye yerlesen ilk 7 kabile arasinda yer almakta idi.
Halac isminden yola cikarak arastirmaya devan edecek olursak.
Milliyet yayinlari tarafindan Jean-Paul Roux`un yazmis oldugu TÜRKLERiN TARiHi. Büyük okyonustan, Akdenize iki bin yil adli kitabinin Türk`ce cevrisinde (Jean-Paul Roux bir Türkolog) kitabinda 185 ci sayfa`da Halaclar hakkinda söyle bahsetmekte.
Halaclar: 1299 da bir Türk olan ve delhi Sarayinda yasayan Firuz Sah adinda bir, Balban Sah`in soyundan gelenlerden birinin elinden hükümdarlik tacini alarak Celalettin Halaci (Halac) adiyla tahta cikmistir. Sene: 1220 Sonra yerini 1296 da Alaeddin Muhammed`de birakmisdir. Mogollarin 1303`deki uzun kusatmasina Muhammed karsi koymus ve Nizameddin adindaki birinin dini degerliliginin Tanri`nin yardimina yol acmis olduguna inanilmasi nedenile, halkin gözünde bu onura o gizecile paylasmisti, o siralar Delhi Sultanligi, kismen orta dogu`dan gelen ve aralarinda bir cok seckin kisi bulunan ,Mogal istilasindan kacmis kimselerin gelmesi nedenile parlak bir dönemi yasiyordu. Daha sonra ise Halaci (HALACLAR) Hanedani son bularak , yerine kökeni bir baska Türk boyuna dayanan Tugluk Hanedani 1320 de almisdir.
1320´de Tugluk Hanedanindan sonra gercek yasami Türk göcebeleri olan Halac´lar göc yolu ile Kirsehir üzeri Sariyahsi´ye gelir ve yerlesirler.
O zamanlar S.Kochisar bu kabilelerden o günün degimi ile yüklü harac ister (Vergi).
Harac verecek gücü olmayan bu göcer kabile ve kabileler tekrar simdiki Kirsehir topraklarina göcerler.
Bir sene sonra Kochisar vergide az almayi tahavüt (=söz vermek) edince tekrar Sariyahsi`ye göc ederler.
Iranin güneyinden Tuguluk hanedani 1320'de Halaclilarin hanedanini sona erdirerek kendi Tugluk Hanedanini kurmus. · Halac´lilar 1320'de göc eddiler`ise en fazla on sene dolassalar bu bir iki senede olabilir, 1330'da Sariyahsi`ye yerlesmis olurlar.
O zamanlar Sariyahsi Türk yönetimindemiydi?
Evet, tarih atlasinda ve tarih kitaplarinda yazdigi gibi o zamanlar Ilhanlilar Devleti`ni Cengiz Hanin ogularindan Hulagu Han kurmustur.
Horasan, Iran, Irak, Azerbaycan ve Anadoluyu kapsiyordu.
1336'da parcalanan Ilhanli devletinin yerine Karakoyunlu, sonra Muzafer Ogulari, daha sonra Celayir Ogulari adlarinda üc kücük devlet kurulmustur. Bu devletleride Timur ortadan kaldirmistir. Timurun Imparatorlugu altinda ve daha sonra II.Murat döneminde Osmanli Imparatorluguna dahil olmustur.
Mustafa Kemal Atatürk döneminde Türkiye Cumhuriyeti devleti kurulunca´da Türkiye Cumhuriyeti Devleti sinirlari icinde yer almistir.
Evet Sariyahsi`li büyüklerimizden edindigimiz bilgiye göre ilk yerlesim 22-24 kusak öncesine dayanir ve var oldugu söylenir.
Her kusakin ortalama yaslari asagi yukari 25-30 yil olsa 670-720 sene önce Sariyahsi´ye ilk yerlesim baslamis olur. Not: Bazilarina görede su andaki Sariyahsi´lilerin kökeni (2002`den geriye) yerlesime 300-350 sene önce baslandigi söylenmekte...
iLK YERLESENLER
1- Emirkoca`nin oglu Emirbey. (K. Mustafa Demirel) kabilesi´dir. Emirbey simdiki ismi ile anilan Emir bag olarak bildigimiz Sariyahsi ilcemizin küzeyine düsen Kizilirmak yolunda, bag bahce olarak ekilen Emir bagina yerlesir. Bir zaman burada kalan Emir bey o zamanlar Serefli Kochisar vergi isteyince(o günkü deyimle Harac) vergiyi vermemek icin (Vergiyi cok buldugundan) Kirsehir topraklarina göc eder`ler.S.Kochisar vergi talebinden vaz gecince tekrar yaninda toplami 5 ve 7 olarak söylenen basinda bulundugu bu kabilelerle Sariyahsi`ye yerlesirler. Hayvancilikla ugrasan (o zamanlar)
2-Cali`usagi (Celik`ler)
3-Latif`usagi (Yildiz`lar)
4-Alibaba`usagi
5-Pancar`lilar (Özdemir`ler)
6-Eraslan`lar ve daha sonrada
7-Köse`ahmetler ( Eraslanlar ) da olmak üzere bu kabileler gelir ve yerlesirler.
8-Kürtler olarak anilan kabile ise yine Sariyahsi´lilerin Kürt`dagi olarak bildigi Kürtdagi mevkine daha sonraki dönemlerde gelir yerlesirler. Bir zaman burada hayatlarini sürdürürler. Aradan bir zaman gectikten sonra Sariyahsi´den kabile reisleri kürt kabileleri reisi ile görüserek (artik göc ebelikten vaz gecip yerlesme dönemi) Gelin hep birlikte bir köy kuralim" diye Kürt dagi mevkinden, dagdan simdiki Sariyahsi´ye indirmeye ikna ederler (Kürtdagi Kürtlerin oraya yerlesmesinden sonra ismini Kürtdagi
olarak alir.) Kaynak: Eski ve 2´ci belediye baskanlarimizdan Haci Kilic. Ve daha sonra zamanla yerlesime elverisli ve sulak bir yer oldugu icin Sariyahsi´ye, sirasiyla kabileler olarak göc gelir.
9-Bunlar göcmenler olarak bilinen kabilelerin haricinde;
10-Tekin,
11- Karakaya
12- Güclü
13-Demir ve digerleri...
iLK YERLESiM YERi
Halkimizin assagi camii olarak bildigi selcuk camii´si Sariyahsi´nin en eski ve ilk
camii´si olan cami´nin etrafindaki yerlere yerlesirler. Yukarida ismi gecen kabilelerin evleri bu camii´nin etrafinda bulunmakta idi. Yine bu selcuk camii Selcuklu döneminde yukarida ismi gecen Kabileler tarafindan yaptirildigi yaslilarimiz tarafindan bilinir ve söylenir..
Simdiki kabilelerden önceki yasayanlar ise degisik bazi yerlere yerlesmislerdir. Bu yerlesim yerlerinden Eski küp´lerle bazi kazilarda eski´lere ayit bircok seyler cikmistir.
SARIYAHSi iSMiNi NEREDEN VE NASIL ALDI?
Ismini Ibrahim Hakki Konyali´nin <> SEREFLi KOCHiSAR TARiHi adli eserinde okuduguma göre, Yahsi Han´dan almistir. Ve Yahsi Han´in Türbe´side bir resim ile kitabta yer almakta. Sariyahsi ismini kesin olarak nereden ve nasil aldigi bilinmemektedir. Yine yaslilarimizdan degerli insanlarimizin anlatimina göre Türk Askeri olan Yahsi-Han yarali olarak askerleri ile Sariyahsiden gecerken menfat eder. O zamana kadar Sari olarak bilinen yere Yahsi takisida eklenerek simdiki ismi olan Sariyahsi ismini alir. Yahsihan daha sonra
Kochisar`da bir türbeye konur. Sariyahsi´nin sözlükteki anlami ise "Sari" Sari.Yahsi ise Güzel anlamina gelmekte; Yani (Sarigüzel) Sariyahsi cok güzel bir yerlesim yeri oldugu icin bu isim verilmistir.
OKUL VE EGiTiM
Sariyahsi´miz de yeni harflerle ilk okul 2 derslik 3 siniflik olmak üzere1929 yilinda egitime baslamistir. Okul lefasi eski ve yeni harflerle yazili idi. Bu ilk okul Yapi Kredi Koperetifi (Postanenin yani idi). Kerpicten yapilmis bir bina idi. Latin alfabesi ile ilk egitim veren ögretmen Sükrübey, ikinci ögretmen ise Konyali Hasan beydir (Soyisimleri bilinmemekte). 2´ci ilk okul 1950 yilinda hizmete girmistir. Bu okul postane ve koparatifin karsisina düsmektedir. 3´cü ilk okul 1960 yilinda insasi baslayip 1963 yilinda egitime baslamistir. (Belediye baskani: Haci Kilic ,Muhtar: Emin Demirel)Dönemi Sariyahsi Ilkokulu 10.000 metre kare alana ve 2.000 metre kare kapali alana sahiptir. Okulun 2 nojmani, yesil alani, Spor alani ve su havuzu (o zamanlar öyle idi sene:2002 malesef simdi ögle degil. Acikalan arazisine Polis Karakolu ve Kaymakamlik binasi insa edilerek kücütülmüstür) mevcuttur. 1950 yilinda yapilan ilk okul 1967 yilinda ortaokul olarak egitime gecmistir. Ayni okul 1985 yilinda yapilan ve 1986 yilinda faliyete giren okul, ortaokul olarak egitime gecince, bu okul lise olarak egitim vermeye baslamistir. 4´üncü ilkokulumuz 1971 yilinda egitime baslamistir. 1981 yilinda da Kizilirmak ismini almistir. Yeni ortaokul binasi 1986 yilinda egitime baslamistir. Suanda 2- ilkokul, 1 ortaokul, 1 lise ve meslekokulu bulunmakta.
| 
